Putin onları niyə birbaşa kabinetinə çağırdı?
Trampla mümkün görüş hazırlığı ərəfəsi bu kiçik detal təhlilçilər üçün ipucudur, qısa olaraq onu demək mümkündür ki, birbaşa təmaslar həm də Kremlin müzakirə edilən məsələlərə həssaslığına və narahatlığına işarədir
ABŞ prezidenti Donald Trampın Nobel Sülh mükafatını almaq niyyəti barədə söz-söhbətlər yeni deyil. İnsanların arzusu onun cəmiyyətdə tutduğu mövqeyə görə müəyyənləşir və ya dəyişir. Ona görə milyarder Trampın məsələn, kolleksiyası üçün yeni model helikopter yox, Nobel almağı arzulaması təəccüblü olmamalı.
Kamboca hakimiyyəti bir gün əvvəl Trampın Nobelə namizədliyini rəsmən irəli sürüb. Müvafiq məktubu Kambocanın baş naziri Nobel Komitəsinə göndərib.
Kamboca baş naziri hesab edir ki, Amerika prezidentinin vaxtında müdaxiləsi “dağıdıcı nəticələri ola biləcək münaqişənin qarşısını aldı, insanların həyatını xilas etməkdə mühüm rol oynadı və iki ölkə( Kamboca və Tailand) arasında sülhün bərpasına yol açdı”. Trampın Kamboca və Tailand, Misir və Efiopiya, Ruanda və Konqo Demokratik Respublikası, Serbiya və Kosovo, Hindistan və Pakistan arasında vasitəçiliyini onun mətbuat katibi bu günlərdə xatırladıb. Yəni mümkündür ki, Nobel Komitəsinə ABŞ prezidenti ilə bağlı müraciətlərin sayı daha da artsın.
Trampdan xoşu gəlməyənlər onun bu arzusunu guya demokratların sırasından prezident olmuş Barak Obamanın(Nobel Sülh mükafatı alıb) bəhsinə durub istədiyini deyirlər. Amma ABŞ prezidentləri sırasında Nobel alan təkcə Obama deyil ki… Cimmi Karter, Vudro Vilson və Teodor Ruzvelt də zamanında bu ödülə layiq biliniblər.
Trampın son prezident seçkilərindəki duruşu( onu seçki kampaniyasından uzaqlaşdırmaq üçün həbs etmək alınmayanda, hətta öldürmək istədilər) ilə hər cür alqışa layiqdir. Demişdi ki, “ötən dəfə uduzdurulduğu Baydenə” bu dəfə mütləq qalib gələcək. Baydeni seçkilərə az qalmış Harrislə dəyişdilər, amma son nəticəyə təsiri olmadı. Yəni Trampa siyasət bucağından baxanda haqında çox tənqid söyləmək mümkündür, amma adamın xarakteri başqa temadır.
Onun Putinə qarşı siyasətinə diqqət etdikdə açıq görünür ki, Ukraynada sülh alınmır, amma Rusiyanı, onun prezidentini də dinc buraxmır. Putini ən müxtəlif təhdid və açıqlamalarla yorur, indi isə görüşə çağırır. Onunla hakimiyyətə gəldikdən bir ay sonra da görüşə bilərdi, amma bu aylar ona Rusiyanın “yolagəlməz” prezidentinə yönəlik mesajlarını ötürmək üçün lazım idi. Məndən soruşsanız, “Tramp gələn həftənin ilk günü Romada( ya da başqa bir şəhərdə) keçirilə biləcək görüşə 1:0 öndə başlayır” deyərdim.
Prinsipcə, tərəflər münaqişənin həlli ilə bağlı mövqelərini bir neçə telefon danışığında açıqlayıblar. Yəni prinsipcə, tərəflərin mövqeyi bir-birlərindən çox uzaqdır, son nəticəsiz İstanbul danışıqları da bunu təsdiq etdi. Yəni ən optimist proqnozlara baxsaq, görüşdən sonra hərbi əməliyyatların tam dayandırılacağına ümid etmək olmaz. Tramp və Putin bir neçə dəfə görüşüblər. Bu amil siyasətçilər üçün komfort mühit yarada bilər, amma danışıqların nəticəsi tərəfləri çətin qane etsin. Tramp Putinin boynuna hansasa güzəşt kimi görünəcək nələrsə qoya bilər. Məsələn, qısa müddətli atəşkəs və sairə.
Görüşün asan keçməyəcəyini Kremldə də yaxşı başa düşürələr. Təsadüfü deyil ki, Putin bu gün Təhlükəsizik Şurasının geniş tərkibdə toplantısını keçirib. İclasda Dövlət Dumasının sədri Vyaçeslav Volodin, Təhlükəsizlik Şurası sədrinin müavini Dmitri Medvedyev, Prezident Administrasiyasının rəhbəri Anton Vayno, Təhlükəsizlik Şurasının katibi Sergey Şoyqu, Prezidentin köməkçisi Nikolay Patruşev, Müdafiə naziri Andrey Belousov, daxili işlər naziri, xarici işlər naziri və Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin direktoru iştirak edib. Diqqətçəkən fakt budur ki, Putin iclası məsafədən(online) deyil, onları kabinetinə toplayaraq keçirib. Ukrayna müharibəsindən bəri bu cür canlı toplantı nadir hallarda olub. Bu kiçik detal təhlilçilər üçün ipucudur, qısa olaraq onu demək mümkdür ki, birbaşa təmaslar həm də Kremlin müzakirə edilən məsələlərə həssaslığına və narahatlığına işarədir. İstisna deyil ki, TŞ iclasında “Azərbaycan məsələsi”, Ağ Evdəki sənəd imzalanması da müzakirə olunub.
Gələn həftə görüş baş tutsa, Ukrayna müharibəsi, Rusiya-ABŞ münasibətləri istiqamətində maraqlı hadisələr ola bilər. İstənilən halda, Avropa liderlərdən fərqli olaraq Ukrayna müharibəsini dayandırmaq cəhdlərinə görə Tramp Nobeli haqq edir…
Nazim SABİROĞLU,
Musavat.com
