Prezidentin müsahibəsinin şifrələri-deputat bu məqamların üstünü açdı…
Dövlət Başçısı İlham Əliyev Əl-Ərəbiyə kanalına verdiyi geniş müsahibədə çox vacib məqamlara diqqət çəkdi. Xüsusilə, Azərbaycan Prezidenti son zamanlar yaranan hər bir suala ayrı-ayrılıqda aydınlıq gətirdi. İran Prezidenti ilə bağlı dedikləri isə müsahibənin zirvə nöqtələrindən biri idi.
Milli Məclisin deputatı Elçin Mirzəbəyli Musavat.com-a bildirdi ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibəsində səsləndirdiyi fikirlər, xüsusilə İranla münasibətlər və Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı açıqlamaları, Cənubi Qafqazın geosiyasi mənzərəsini anlamaq baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir:
“Müsahibədə Prezident İlham Əliyev İran Prezidenti ilə münasibətləri yüksək qiymətləndirərək, onun azərbaycanlı köklərini, qan və dil birliyini önə çəkir. “Biz eyni dildə danışırıq, tərcüməçiyə ehtiyac yoxdur” kimi ifadələr, zənnimcə emosional vurğu deyil, həm də strateji mesajdır. Azərbaycan lideri diplomatik dillə bildirir ki, ortaq mədəni və tarixi bağlar iki ölkə arasında siyasi dialoqu gücləndirən əsas faktorlardan biri və birincisidir. İlham Əliyevin hətta İran Prezidentinin Azərbaycan poeziyasını mükəmməl bilməsi kimi detallara diqqət çəkməsi, şəxsi münasibətlərin dövlətlərarası əməkdaşlıqda konstruktiv rola malik olduğunu göstərir. Prezident İlham Əliyevin “biz siyasətimizi rəsmi mövqeyə əsasən qururuq” bəyanatı isə İran daxilindəki fikir ayrılıqlarına işarədir. Azərbaycan yalnız legitim instansiyaların, yəni Prezidentin və XİN-in mövqeyinə önəm verir, keçmiş rəsmilərin və “dırnaqarası müşavirlərin” təxribatçı bəyanatlarını isə tamamilə əhəmiyyətsiz sayır.
Bu, diplomatik sabitliyin qorunması və yanlış narrativlərin qarşısının alınması baxımından önəmli mesajdır. Müsahibənin ən mühüm hissələrindən biri Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı dövlətlərarası münasibətlərdə heç bir hüquqi legitim statusa malik olmayan şəxslərin iddialarının cavablandırılmasıdır. İlham Əliyev Ermənistan-İran sərhədini kəsmək niyyəti barədə şayiələri tamamilə əsassız adlandıraraq, “istəsəydik, edərdik” ifadəsi ilə Azərbaycan ordusunun hərbi imkanlarını xatırladır. Bu, həm Ermənistana, həm də yanlış məsləhət verənlərə açıq mesajdır: Azərbaycan gücə sahibdir, amma onu işğal üçün istifadə etmir. Prezidentin vurğuladığı kimi, Azərbaycan müharibəni yalnız öz ərazilərində aparıb və ədalətli müharibə prinsiplərinə sadiq qalıb. Məlum olduğu kimi, ötən zaman kəsiyində Zəngəzur dəhlizinin açılmasına Ermənistanın mane olması fonunda Azərbaycan və İran arasında yeni razılaşmalar əldə edilib. Araz çayı boyunca inşa edilən “Araz dəhlizi” bu kontekstdə mühüm diversifikasiya elementidir. Prezidentin sözlərinə görə, bu layihə icra mərhələsindədir və Naxçıvana çıxış təmin edəcək. Bu, Azərbaycanın infrastruktur layihələrində strateji elastikliyini və risklərin idarə olunmasında çevikliyini nümayiş etdirir”.
Müsahibimiz onu da bildirdi ki, Prezidentin müsahibəsində diqqət çəkən məqamlardan biri də Zəngəzur dəhlizinin, yalnız Şərq-Qərb nəqliyyat xətti üzrə deyil, həm də Şimal-Cənub marşrutunun tamamlayıcı marşrutuna çevriləcəyi ilə bağlı verilən izahdır: “Bu, Avrasiyanın logistika xəritəsini dəyişdirəcək və geosiyasi təzyiq elementlərindən qoruyacaq amil kimi də qiymətləndirilə bilər. Azərbaycan artıq öz ərazisində Şimal-Cənub dəhlizi üzrə bütün infrastruktur işlərini tamamlayıb, lakin İran tərəfdə tikinti davam edir. Bu şəraitdə Zəngəzur marşrutu Rusiya, Azərbaycan, Ermənistan və Naxçıvan vasitəsilə İran və Fars körfəzinə çıxış üçün əlverişli alternativ yaradır. Prezidentin müsahibəsində əsas mesaj ondan ibarətdir ki, bu dəhlizlər rəqabət yox, əməkdaşlıq üçün imkan yaradır. Həm Zəngəzur, həm də Araz dəhlizləri region ölkələrinin tranzit imkanlarını artıracaq. Azərbaycan açıq şəkildə bəyan edir ki, regional əməkdaşlıq onun xarici siyasət prioritetidir və bu layihələr heç bir ölkə üçün təhlükə deyil. Şübhəsiz ki, Prezident İlham Əliyevin suallara cavablarında 2020-ci il müharibəsindən sonrakı yeni reallıqların vurğulanması da açıq şəkildə nəzərə çarpır. Zəngəzur dəhlizinin güc yolu ilə açılması ilə bağlı vaxtilə bəzi dairələr tərəfindən irəli sürülən mülahizələrə münasibətdə “2020-ci ilin noyabrında bunu etmək çox asan idi” deyərək müharibə dövrünün real mənzərəsini bir daha göz önünə sərgiləyən cənab Prezident Azərbaycanın hərbi üstünlüyünü xatırladır, amma eyni zamanda diplomatiyaya üstünlük verdiyini vurğulayır. Qənaətimə görə, bu, həm region ölkələrinə, həm də beynəlxalq ictimaiyyətə ünvanlanan strateji mesajdır. Bütövlükdə isə, Prezident İlham Əliyevin müsahibədə yer alan fikirləri Azərbaycanın güclü mövqeyə malik olduğunu, lakin bu gücdən yalnız sülh və əməkdaşlıq məqsədləri üçün istifadə etdiyini nümayiş etdirir. Zəngəzur dəhlizi və onun ətrafında gedən müzakirələr təkcə iqtisadi layihə deyil, həm də regionun geosiyasi arxitekturasını formalaşdıran strateji elementdir. Azərbaycanın yanaşması isə birbaşa iqtisadi inteqrasiya, nəqliyyat təhlükəsizliyi və uzunmüddətli sülh perspektivlərinə xidmət edir”.
Cavanşir ABBASLI
Musavat.com
