Boşanma zamanı cehiz və qızıl-zinət əşyaları necə bölünür? – Vəkildən izah
Ər-arvad boşandıqdan sonra tərəflər arasında cehiz əmlakı və qızıl-zinət əşyalarının bölüşdürülməsi ilə bağlı mübahisələrə tez-tez rast gəlinir.
Qanunvericilikdə bu məsələ necə tənzimlənir?
Mövzu ilə bağlı BiG.AZ-a açıqlama verən vəkil Rəşad Əliyev bildirib ki, nikah dövründə ər-arvadın əldə etdikləri əmlak onların ümumi birgə mülkiyyəti sayılır. Bu mülkiyyətə əmək, sahibkarlıq və intellektual fəaliyyət nəticəsində əldə edilən gəlirlər, alınan pensiya və müavinətlər, xüsusi təyinatı olmayan digər pul ödəmələri, eləcə də ümumi gəlirlər hesabına əldə olunan daşınar və daşınmaz əşyalar, qiymətli kağızlar, paylar, əmanətlər və sair daxildir. Əmlakın kimin adına rəsmiləşdirilməsindən asılı olmayaraq, nikah dövründə əldə edilən bütün bu əmlak tərəflərin tələbi ilə bölünə bilər:
“Ailə Məcəlləsinin 34-cü maddəsinə əsasən, nikaha daxil olanadək ər və ya arvada məxsus əmlak, eləcə də nikah dövründə hədiyyə və ya vərəsəlik yolu ilə əldə edilən əmlak həmin şəxsin şəxsi mülkiyyəti sayılır. Ziynət əşyaları istisna olmaqla, fərdi istifadə əşyaları (geyim, ayaqqabı və s.) ümumi vəsait hesabına alınsa da, kimdə istifadə olunubsa, ona məxsus olur.
Nikaha qədər və ya nikah dövründə keçirilən mərasimlərdə (elçilik, nişan, toy və s.) tərəflərdən birinə verilən qızıl-zinət əşyaları onların şəxsi əmlakı hesab edilir. Toy zamanı gəlinə və ya bəyə verilən zinət əşyaları, həmçinin cehiz də hədiyyə olduğundan, nikah pozulduqda qadının mülkiyyəti sayılır və qarşı tərəf onların bölüşdürülməsini tələb edə bilməz.
Ailə Məcəlləsinin 36.9-cu maddəsinə əsasən, nikah pozulduqda ümumi əmlakın bölünməsi üçün 3 illik iddia müddəti mövcuddur. Lakin cehiz əşyaları və nikahdan əvvəl və ya nikah dövründə hədiyyə edilən şəxsi əmlak Mülki Məcəllənin 384.0.4-cü maddəsinə əsasən başqasının qanunsuz sahibliyindən geri tələb oluna bilər və bu halda iddia müddəti tətbiq edilmir.
Bu müddəa Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun 12 mart 2024-cü il tarixli qərarında da təsbit olunub”.
