Dostumuz da eynidir, düşmənimiz də…
Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı regionda söz sahibi olmağın təməl daşıdır
İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin Ankarada videobağlantı formatında keçirilən açılış mərasimində Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri İlham Əliyevlə Rəcəb Tayyib Ərdoğanın iştirak etməsi layihənin önəmini bir daha təsdiqləyir. Xatırladaq ki, təməli 2023-cü il sentyabrın 25-də qoyulan qaz kəməri hər iki ölkə Prezidentinin rəsmi mərasimdə iştirakı ilə həyata vəsiqə qazanıb. İğdır–Naxçıvan qaz kəməri, ilk növbədə, Naxçıvanın enerji təminatını yaxşılaşdıraraq qaz təchizatının dayanıqlılığını artıracaq. Əvvəllər İran vasitəsilə həyata keçirilən qaz tədarükü Naxçıvanın enerji təhlükəsizliyini müəyyən risklərlə üz-üzə qoyurdu. Yeni kəmər bu riskləri minimuma endirərək Azərbaycanın öz resursları vasitəsilə muxtar respublikanı birbaşa təbii qazla təmin etməsinə şərait yaradacaq.
İğdırdan Sədərək rayonuna qədər uzunluğu 97,5 kilometr olan boru kəmərinin 17,5 kilometri Azərbaycanın, 80 kilometri isə Türkiyənin ərazisindən keçir. Kəmər gündə 2 milyon kubmetr, ildə isə 730 milyon kubmetr qaz ötürmək gücünə malikdir ki, bu da Naxçıvanın qaz tələbatını tam şəkildə ödəyir. Bununla da muxtar respublikanın yalnız bir mənbədən asılılığı aradan qalxacaq, enerji tədarükü şaxələnəcək və enerji təhlükəsizliyi daha da möhkəmlənəcək. Ümumiyyətlə, bu gün Azərbaycanın sahibi olduğu həm beynəlxalq, həm də regional neft və qaz tranzti xətləri, o cümlədən beynəlxalq nəqliyyat marşurutlarının böyük əksəriyyəti qardaş Türkiyə ərazisindən keçməklə öz hədəfinə çatır. Bu isə hər iki ölkənin iqtisadi gücünə güc qatır.
Bəli, hazırda dünyada nüfuzu və siyasi çəkisi artan bir Azərbaycan dövləti var. Bu möhtəşəm fakt Azərbaycanı regional güc sahibi edən önəmli haldır. Eyni zamanda biz ona görə güclüyük ki, qardaş Türkiyə kimi müttəfiqimiz var. Bu, həmin Türkiyədir ki, hazırda iqtisadi gücünə görə dünyanın ən güclü 20 ölkələrinin sırasında qərarlaşıb. Eyni zamanda, həm Cənubi Qafqazın, həm də Yaxın Şərqin söz sahiblərindən biridir. Qardaş ölkənin müdafiə sənayesi indi bir çox böyük dövlətlərin həsəd aparacağı dərəcədə inkişaf edib. Hazırda dünya bazarında Türkiyə PUA-larının, tanklarının, təyyarələrinin alıcıları durmadan artır.
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da beynəlxalq aləmdə nüfuzlu və qətiyyətli lider kimi qəbul edilir. Bu gün dünyanın qaynar nöqtələri hesab edilən Suriyada, Liviyada türk ordusu əsl peşəkarlıq nümayiş etdirərək ölkəsinin milli mənafeyinə zidd olan qüvvələri uğurla zərərsizləşdirir. Eyni zamanda, Rusiya- Ukrayna müharibəsi konteksində ən ziddiyyətli məsələlərin həllində (Rusiya tərəfindən taxıl ixracına qoyulan qadağanın aradan qaldırılmasında və əsirlərin dəyişdirilməsində) dünya gücləri Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın nüfuzundan və vasitəçiliyindən yararlanıblar.
Azərbaycanla qardaş Türkiyənin dostluğu və müttəfiqliyi hər iki dövlətin ən çətin günlərində sınaqdan üzü ağ, alnı açıq çıxıb. Biz ən dar məqamlarda bir yumruq kimi birləşərək düşmən üzərinə daha qətiyyətlə getmişik. Son illərdə isə bu birlik daha da möhkəmlənərək hər iki dövlətin gücünə güc qatmışdır. Prezident İlham Əliyev bu dostluq və qardaşlıq münasibətlərinin inkişafı barədə deyib: «Bu gün dünyada ikinci belə nümunə yoxdur ki, iki ölkə bir-birinə bu qədər yaxın olsun, belə arxa-dayaq dursun. Bu gün Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri ən yüksək zirvədədir».
Mötəbər beynəlxalq tədbirlərdə, dövlətlərimizlə bağlı istənilən məsələlərdə daim birlik nümayiş etdirərək bir-birinə dayaq duran iki qardaş ölkə terrorizmə, işğal siyasətinə qarşı birlikdə mübarizə aparırlar. Bütün bunlar ölkələrimiz arasındakı siyasi-diplomatik münasibətlərdən əlavə, iki qardaş xalqın mənəvi bağlılığının göstəricisidir. Xüsusilə 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan Türkiyənin siyasi, mənəvi dəstəyini ən yüksək səviyyədə hiss etdi. Türkiyə müharibənin ilk anlarından etibarən Azərbaycanın yanında olduğunu nümayiş etdirdi. Nə qədər beynəlxalq təzyiqlər olsa da qardaş ölkə bu mövqeyindən bir addım belə geri çəkilmədi. Türkiyənin siyasi və mənəvi dəstəyi tarixi Qələbəmizin qazanılmasında çox böyük rol oynadı.
2021-ci ilin 15 iyunu Azərbaycan- Türkiyə əlaqələri tarixinə daha bir əlamətdar gün kimi yazıldı. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanı Qarabağda qarşıladı və mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhərində Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında tarixi Şuşa Bəyannaməsi imzalandı. Azərbaycanın Milli Qurtuluş Günündə, tarixi Qars müqaviləsindən yüz il sonra iki qardaş ölkə arasında müttəfiqlik münasibətlərinə dair imzalanan Bəyannamə ilə əzəldən var olan münasibətlərimiz daha yüksək zirvəyə ucaldı. Bəyannamədə göstərilən müddəalar da onu deməyə əsas verir ki, tarix boyu olduğu kimi, bundan sonra da qardaş Türkiyə hər zaman Azərbaycanın yanında olacaq.
Şuşa Bəyannaməsində diqqətçəkən müddəa Silahlı Qüvvələrimizin müasir tələblərə uyğun olaraq yenidən formalaşdırılması və modernləşdirilməsi istiqamətində birgə səylərin göstərilməsinə aiddir. Sənəddə müdafiə qabiliyyətlərinin və hərbi təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsinə yönələn tədbirlərin həyata keçirilməsi, iki ölkənin silahlı qüvvələrinin birlikdə fəaliyyət qabiliyyətinin artırılması, müasir texnologiyalara əsaslanan silah və sursatların idarə olunmasında sıx əməkdaşlığın təmin edilməsi vurğulanır. Buraya, həmçinin hər iki ölkənin təhlükəsizlik şuralarının milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müntəzəm olaraq birgə iclaslarının keçirilməsi və bu iclaslarda milli mənafe, ölkələrin maraqlarına toxunan regional və beynəlxalq təhlükəsizlik məsələlərinin müzakirəsinin aparılması daxildir. Göründüyü kimi, qardaş ölkələrimizdən birinin təhlükəsizliyinin, ərazi bütövlüyünün təhdid edilməsi digəri üçün də təhdid kimi qəbul ediləcəkdir.
Beləliklə, Türkiyə-Azərbaycan müttəfiqliyi rəsmi qaydada təsbit olundu. Eyni zamanda, sülh və əməkdaşlığı təşviq etməyə istiqamətlənmiş bu tarixi Bəyannamə Azərbaycan və Türkiyənin regional güc mərkəzi kimi beynəlxalq səviyyədə mövqelərinin möhkəmlənməsini də təmin edir. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, iki ölkənin qardaşlıq əlaqələrinin möhkəmlənməsində Azərbaycan və Türkiyə prezidentlərinin şəxsi dostluq münasibətləri də mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Burada digər önəmli bir məsələ isə türkdilli dövlətlərin birliyinin- böyük Turanın yaradılması istiqamətində addımların atılmasıdır. Məhz bu istiqamətdə aparılan ciddi geosiyasi fəaliyyətin öndərləri Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevdir. Bütün bu işlər isə ondan qaynaqlanır ki, bu gün həm qardaş Türkiyənin, həm də Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu yüksəkdir. Eyni zamanda, bu birliyin yaradılması nəinki bölgədə, həm də dünyada milli maraqlarımızın yüksək səviyyədə qorunmasına, düşmən qüvvələrin zərərsizləşdirilməsinə xidmət edir.
Elçin Zaman, «İki sahil»
