“Bərdənin Ramazan Axundu – müharibələrin, ağrıların, duaların içindən keçən ömür

Bərdə Cümə məscidinin axundu Hacı Ramazan Hüseynovun bu torpaqla tanışlığı ötən günlərin, ağır zamanların, sınmayan inamın tarixidir. O, Ağdamda doğulub, dini elm arxasınca uzaq Buxaraya gedib, sonra isə vətəninə dönüb. Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi onu Bərdəyə göndərəndə bu şəhərin həyatında yeni bir səhnə açılırdı – çünki qarşıda təkcə moizə, ibadət yox, həm də mərdlik, səbr, qürur, şəhidlik yolçuluğu dayanırdı.

Sonra müharibə gəldi. Bütün ölkənin ürəyinə çökmüş qara illər Bərdənin üzərindən də keçdi. Cəbhədən gələn şəhid xəbərləri, ağlayan analar, qərib kimi gələn tabutlar… Hərəsi bir ocaq söndürürdü. Məhz həmin anlarda axund Ramazan Hüseynov təkcə din xadimi deyildi – o, həm də təskinlik idi, dayaq idi, şəhidin son yolunda ona ata kimi yol göstərən bir kölgə idi.

Şəhidlərin yuyulub-kəfənlənməsi, dua ilə yola salınması… Axund Ramazan saysız-hesabsız igidimizi öz əlləri ilə son mənzilə hazır edib. Elə günlər olub ki, kimliyi müəyyənləşməyən şəhidlərin yanında yalnız o dayanıb, torpağı onlara layiqincə əmanət edib. Sonralar doğmaları tapılanda həmin şəhidləri elə bir ehtiramla qarşılayıb ki, ailələr “qəbrinə baxanda sanki bizdən əvvəl o yanında olub” deyiblər.

44 günlük Vətən müharibəsi başlayanda isə bu missiya daha da ağırlaşdı. Hacı Ramazan yenə geri çəkilmədi. Yoruldum demədi. Gecənin bir aləmi, səhərin ən erkən saatları – fərqi yox idi. Şəhid gəlirdisə, axund Ramazan orada olurdu. Şəhid ailəsinin qapısı açılırdısa, o artıq addımlayırdı. Buna görə də bu gün Bərdədə onu şəhid anaları öz balalarının ruhuna yaxın bilirlər, atalar onu “oğlumun son duasını deyən kişi” kimi yad edirlər.

Hacı Ramazan təkcə məscidin deyil, həm də Bərdə Rayon İcra Hakimiyyəti yanında İctimai Şuranın fəal üzvüdür. O deyir:

“Bu il nə bacardıqsa etdik. Şəhidlərimizin ruhu şad olsun deyə, ailələr bir gün də tək qalmasın deyə.”

Onlar şəhid mövludlarında, anım günlərində, şəhidlik tarixlərində daim ailələrin yanında olublar. Yas mərasimlərində ehsan süfrələrinin sadələşdirilməsinə nail olmaqla həm dini, həm də sosial bir məsuliyyəti yerinə yetiriblər. Ətraf mühitə qayğı ilə bağlı aksiyalarda ağaclar əkiblər, ekstremizm kimi təhlükələrin qarşısını almaq üçün maarifləndirici işlər görüblər.

Hacı Ramazan Hüseynovun bir cümləsi isə bütün bu fəaliyyətin mahiyyətini açır:

“Bütün etdiklərimiz şəhidlərimizə olan borcumuzdur. Bu borc heç vaxt bitməyəcək. Növbəti il də eyni əzmlə davam edəcəyik.”

Onun ömrü, səsi, duası Bərdənin yaddaşına həkk olunub. O, yalnız bir axund deyil – o, müharibənin dəhşətində insanlara nəfəs, ağrının içində təsəlli, qaranlıq gecələrdə bir işıq kimi tanınır.”

Musa Muradlı