Bişkekdəki Türk Dövlətləri Təşkilatının Zirvə Görüşü
Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) yaranması Türk dünyasında dövlətlərarası əməkdaşlığın möhkəmlənməsi və regional birliyin gücləndirilməsi baxımından mühüm tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Bu təşkilatın əsasını 2009-cu ildə Naxçıvanda imzalanan “Türk Dövlətləri Əməkdaşlıq Şurasının Yaradılması Haqqında Naxçıvan Sazişi” qoymuşdur. Sazişin imzalanması ilə, tarixən ortaq köklərə, dilə, mədəniyyətə və adət-ənənələrə malik Türk dövlətləri arasındakı əlaqələrin rəsmi olaraq yeni müstəviyə çıxması təmin edildi. Naxçıvan Sazişi, Türk dövlətləri arasında əməkdaşlığın rəsmi şəkildə inkişaf etdirilməsi üçün hüquqi əsas yaradan sənəd oldu. Sazişə əsasən, Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan və Qırğızıstan arasında siyasi, iqtisadi, mədəniyyət və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlıq daha da möhkəmləndirildi. Bu sənəd, Türk Dövlətləri Təşkilatının qurulmasını təmin etməklə yanaşı, Türk dövlətləri arasında vahid mövqedən çıxış etmə və regional təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün də mühüm addım oldu. Noyabrın 6-da Bişkekdə keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət Başçılarının 11-ci Zirvə görüşü türkdilli ölkələr arasında həmrəyliyin möhkəmləndirilməsi və strateji tərəfdaşlığın dərinləşdirilməsi baxımından mühüm bir mərhələ oldu. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin çıxışı tədbirin ən çox diqqət çəkən məqamlarından biri idi. Dövlət başçısı çıxışında regional sabitlik, iqtisadi inkişaf, enerji təhlükəsizliyi və ortaq mədəni irsin qorunması mövzularında önəmli mesajlar verdi. Prezident İlham Əliyev çıxışının əvvəlində Qarabağda bərpa işlərindən danışaraq Azərbaycanın post-münaqişə dövründə bölgənin yenidən qurulması üçün ardıcıl və genişmiqyaslı layihələr həyata keçirdiyini vurğuladı. O, bu prosesin regionda sabitliyin qorunmasına və xalqlar arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına xidmət etdiyini bildirdi. Bununla yanaşı, Ermənistanın üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirməsinin, sərhəd delimitasiyası və əlaqələrin inkişafı baxımından vacibliyinə diqqət çəkdi. Prezident İlham Əliyev çıxışında Türk Dövlətləri Təşkilatının türk dünyası üçün vacib bir platforma olduğunu qeyd etdi. O, təşkilatın üzv ölkələri arasında həmrəylik və inteqrasiyanın artırılmasının strateji əhəmiyyətini vurğuladı. Azərbaycan lideri, Türk dövlətlərinin bir-birinə daha çox dəstək verməsinin vacibliyini bildirib, bu yolda iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi və əməkdaşlıq layihələrinin gücləndirilməsi təkliflərini irəli sürdü. Enerji təhlükəsizliyi və enerji layihələri Prezident İlham Əliyevin çıxışında əsas mövzular sırasında idi. Azərbaycan Prezidenti, ölkəsinin Avropanın enerji təminatında mühüm rol oynadığını və Türkdilli dövlətlərin bu sahədə əməkdaşlıq imkanlarını genişləndirə biləcəyini qeyd etdi. Cənub Qaz Dəhlizi və digər enerji layihələrinin Azərbaycanla yanaşı türkdilli dövlətlər üçün də strateji önəm daşıdığını vurğulayan İlham Əliyev, enerji infrastrukturunun genişləndirilməsi üçün daha geniş əməkdaşlığa çağırış etdi. Prezident çıxışında türk dünyasının ortaq mədəni irsinin qorunmasının və təbliğinin vacibliyini də qeyd etdi. Azərbaycanın qədim türk mədəniyyətinin mühüm beşiyi olduğunu vurğulayan İlham Əliyev, bu mədəniyyətin qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün konkret addımlar atılmasının əhəmiyyətindən danışdı. Bu baxımdan, təhsil və mədəni layihələrin həyata keçirilməsinin Türk Dövlətləri Təşkilatının fəaliyyətində əsas prioritetlərdən biri olmasını tövsiyə etdi. Prezident İlham Əliyevin çıxışı, Türk Dövlətləri Təşkilatının daha güclü və sabit bir gələcəyə yönəlməsində Azərbaycan liderinin verdiyi dəstəyi açıq şəkildə nümayiş etdirdi. O, türk dövlətlərinin həmrəylik ruhunu qorumaqla, öz resurslarını və imkanlarını birləşdirərək dünya səhnəsində daha böyük rol oynaya biləcəyini vurğuladı. Dövlət başçısının Bişkekdəki çıxışı, türkdilli ölkələr arasında dostluq və əməkdaşlıq üçün güclü bir çağırış kimi səsləndi və bu istiqamətdə yeni əməkdaşlıq yollarının açılmasına töhfə verdi. İlham Əliyevin Bişkekdəki çıxışı, Türk Dövlətləri Təşkilatının zirvə görüşündə türkdilli dövlətlər arasında əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli bir mərhələ kimi yadda qaldı. Bu çıxış, regionda sabitlik, əməkdaşlıq və iqtisadi inkişaf üçün yeni perspektivlər açan strateji mesajlarla zəngin idi.
Azərbaycanın 200-ə yaxın ölkənin dəstəyini qazanaraq COP29 İqlim Konfransına ev sahibliyinə namizədliyini irəli sürməsi, ölkənin beynəlxalq səviyyədə artan nüfuzunu və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədəki qətiyyətini göstərir. Bu qərar, Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi, bərpa olunan enerji və davamlı inkişaf sahələrində lider kimi çıxış etməsi üçün yeni imkanlar açır. COP29 konfransına ev sahibliyi etmək Azərbaycanın ətraf mühitin qorunması ilə bağlı qlobal səviyyədə mühüm bir mövqedə olmasını təmin edə bilər. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkə son illərdə bərpa olunan enerji, karbon emissiyasının azaldılması və yaşıl iqtisadiyyatın inkişafı istiqamətində bir çox layihələr həyata keçirib. Xüsusilə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrində “yaşıl enerji” zonalarının yaradılması təşəbbüsü Azərbaycanın bu sahədəki liderliyini təsdiqləyir. Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi, həm də regionda dayanıqlı inkişafın təşviqi baxımından əhəmiyyətli olacaq. Azərbaycanın iqlim konfransına ev sahibliyi etməsi dünya ölkələrinə qlobal iqlim problemləri ilə bağlı konkret addımların atılması üçün mühüm platforma təmin edəcək. Bu dəstək, Azərbaycanın həm regionda, həm də dünya miqyasında ekoloji məsələlərdə ön sıralarda yer alması istiqamətində böyük bir addımdır.
Elçin Cəfərli – Bərdə rayon Şəhid A. Tağıyev adına Məmmədli kənd tam orta məktəbin direktoru
